Het grafveld Busjop ligt in het natuurgebied het Leudal,
gemeente Leudal, Midden Limburg. De dodenakker uit de prehistorie is een
van de parels van de vele cultuurhistorische overblijfselen in het gebied.
Zowel natuurlijke invloeden in een ver verleden,als eeuwenlang gebruik door
de mens, hebben de vorming en het huidige karakter van het Leudal bepaald.
Cultuurhistorische waarden van het
natuurgebied Leudal
Water en wind
Het landschap van natuurreservaat het Leudal is gevormd
door water en wind. Voorlopers van de huidige Maas hebben hier meanders
gevormd en geulen uitgesleten. Delen van dit oer-maaslandschap zijn tijdens
de laatste ijstijd door de wind weer afgedekt met zandpakketten. In dit
dekzandlandschap hebben de Tungelroysche beek, lokaal Leubeek geheten, en
de Zelsterbeek zich diep ingesleten.
Jagers en boeren
De variatie in het landschap van droge hoogten en lage
vochtige terreinen met visrijke beken, was heel aantrekkelijk voor de mens om
zich te vestigen. Het gebied bood in de Steentijd volop mogelijkheden voor
jacht, visvangst en het verzamelen van noten en vruchten. De latere
boerensamenlevingen kapten de bossen, legden akkers aan en begroeven hun
doden op hoge plekken die van ver zichtbaar waren. De sporen van deze
jagers en vroege boeren zijn meestal aan het oog onttrokken, maar liggen
niet diep onder het bodemoppervlak.
Wegennet en bebouwing
In de late middeleeuwen drukten de bewoners een steeds grotere
stempel op het landschap. Boerenhofstedes, molens, kapellen, kerken en
kloosters verrezen, verbonden door een netwerk van paden die vaak al heel
oud waren. Deze zichtbare historische elementen vormen samen met de niet
zichtbare archeologische vindplaatsen, de cultuurhistorische waarden van
het Leudal. Het is een bijzonder landschap, rijk aan historie.
holle wegen
Cultuurhistorische sterlocaties
Begin deze eeuw heeft Staatsbosbeheer en de Rijksdienst
voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten een inventariserende
studie gedaan naar de cultuurhistorische aspecten van het natuurgebied
Leudal. Daaruit is de benoeming voortgekomen van zes cultuurhistorische
sterlocaties. Een overzicht met uitgebreidere beschrijving wordt gegeven op
de
Bij de Busschopweg ligt een grafveld uit de late
prehistorie (Late Bronstijd, Vroege IJzertijd). Op deze website wordt het
grafveld beschreven.
Graoveberg
De Graoveberg of Gravenberg is een hoge bult in het
landschap bij een doorwaadbare plaats in de Zelsterbeek. Er is weinig van
bekend maar de berg is prominent aanwezig in volksverhalen. Mogelijk is de
berg een motte, een middeleeuwse ‘kasteelberg’. In de omgeving zijn grote
hoeveelheden stenen werktuigen uit de late Oude Steentijd gevonden.
Zelsterbrug
Bij deze brug over de beek komt een aantal holle wegen
samen. De holle wegen zijn uitgesleten door eeuwenlang gebruik. De brug
ligt over de doorwaadbare plaats van weleer.
Kloostercomplex St. Elisabethsdal
Het klooster St. Elisabethsdal werd in de 13e eeuw
gesticht. Van de kapel resteert nog een toren en een poort. Het pesthuis
stamt uit de 17e eeuw, het werd gebouwd om zieke kloosterlingen af te
kunnen zonderen. Het klooster bezat ondermeer de dichtbijgelegen boerderij,
‘de Kloosterhof’, en de watermolen, ‘de Elisabethsmolen’. Bij de
Kloosterhof is nog een bakhuisje te vinden, het restant van de watermolen
ligt bij de later gebouwde Elisabethshof.
Leumolen
Deze door water aangedreven machine uit de Middeleeuwen
was een belangrijk werktuig voor de hele agrarische gemeenschap. Graan werd
er tot meel vermalen, uit oliehoudende zaden werd de olie geslagen. Bij de
molen zijn de resten van een hoogstamfruitboomgaard te vinden, in een
dergelijke boomgaard zijn de volgroeide bomen tenminste vier meter hoog. De
historie van de molen is beschreven op de website www.leumolen.nl
Landgoed de Bedelaar
Professor Eugène Dubois vormde aan het begin van de 20e
eeuw een open heidelandschap om tot een dicht bos. Hij bouwde op zijn
landgoed een vleermuistoren en een unieke vleermuis/uilentoren.
natuurgebied het Leudal met
de Sterlocaties
watermolen de Leumolen
Bronnen
Ph. Bossenbroek, E. Rensink & M. Montforts, 2005.
Erfgoedstrategie
voor het Leudal.
Staatsbosbeheer en Rijksdienst voor Archeologie,
Cultuurlandschap en Monumenten
Ph. Bossenbroek, E. Rensink & M. Montforts, 2008.
Beken in het
Leudal.
In Archeologie en beekdalen. Schatkamers van het
verleden. p 40-57. Utrecht 2008
